“Sputnik”in direktoru Rusiyaya göndərilib
Faktlar
- Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Mariya Zaxarova Azərbaycanda ev həbsində olduğu deyilən “Sputnik Azərbaycan”ın icraçı direktoru “İqor Kartavyxın artıq Rusiyaya gətirildiyini” söyləyib.
- Bildirili ki, 10 oktyabrda Düşənbədəki Putin‑Əliyev görüşü ərəfəsində Putinin köməkçisi Yuri Uşakovun razılaşdırdığı saziş nəticəsində Kartavyx həbsdən ev dustaqlığına buraxılıb və Rusiyada həbsdə olan bir Azərbaycan vətəndaşı – Məmmədəli Ağayev eyni vaxtda azad olunub.
- 2024‑ün dekabrında AZAL təyyarəsinin Rusiyanın HHM-ləri tərəfindən vurulması və 38 nəfərin ölümü Moskva ilə Bakı arasında gərginliyi artırıb; Rusiya bu hadisəyə görə məsuliyyəti yalnız 9 oktyabrdakı görüşündən sonra qəbul edib.
- İyunun 30-da Azərbaycan Daxili İşlər Nazirliyi “Rossiya Seqodnya”nın Bakı bölməsinə basqın edib və “Sputnik Azərbaycan”ın icraçı direktoru İqor Kartavyx və baş redaktoru Yevgeni Belousovu saxlayıb. Məhkəmə onlar barəsində dörd ay müddətinə həbs qətimkan tədbiri seçib. İttihamlar böyük məbləğdə dələduzluq, qanunsuz sahibkarlıq və cinayət yolla əldə edilmiş vəsaitlərin leqallaşdırılması ilə bağlı idi.
- Saxlanmalar Rusiyada – Yekaterinburq əyalətində keçmişdəki qətllərə görə saxlanılan azərbaycanlı qardaşların polis nəzarətində döyülərək öldürülməsi ilə bağlı Azərbaycanın narazılığından sonra baş verib. Hadisə iki ölkə arasında diplomatik qarşıdurma yaradıb.
Niyə önəmlidir
- Rusiyalı jurnalistlərin saxlanması və azərbaycanlı məhbusların Rusiyada ölümünə dair ittihamlar iki müttəfiq ölkə arasında gərginlik yaratmışdı. Kartavyxın azadlığa buraxılması və eyni anda Azərbaycandan olan məhbusun geri qaytarılması münasibətləri yumşaltmaq cəhdi kimi dəyərləndirilir.
- Kartavyx buraxılmasının üzə çıxdığı günlərdə Azərbaycan Prezident Administrasiyasının keçmiş rəhbəri Ramiz Mehdiyev dövlətə xəyanət, hakimiyyəti zorla ələ keçirmə və çirkli pulların yuyulması ittihamları ilə həbs edilib.
Əliyev-Putin görüşü: təyyarə böhranı, sanksiya təhdidləri və balans siyasəti
Ramiz Mehdiyevin həbsi: Putin razılıq vermədi, məlumat ötürdü iddiası
Ərdoğanın “legitimlik” dərdi: Türkiyə xarici siyasətdə daxili legitimlik axtarışındadır
Fon / Kontekst
- Azərbaycanl; qardaşlar Hüseyn və Ziyadın Rusiyada polis reydi vaxtı ölməsi Bakı tərəfindən “işgəncə” kimi dəyərləndirilib; Rusiya isə hadisəni araşdırmağa söz verib.
- Bəzi yerli analitiklər Kartavyx və Belousovun FSB ilə əlaqəli ola biləcəyini iddia etsələr də, rəsmi ittihamlar yalnız maliyyə cinayətlərinə yönəlmişdi.
- Vladimir Putin 9 oktyabrda etiraf edib ki, 2024-ün dekabrında rus hava müdafiə sistemləri səhvən Azərbaycan sərnişin təyyarəsini vurub və kompensasiya veriləcəyini vəd edib.
Nə məlum deyil
- Kartavyx və Belousov barəsində irəli sürülən cinayət ittihamlarla bağlı məhkəmə prosesləri davam edəcəkmi, yoxsa diplomatik razılaşma çərçivəsində bağlanacaq?
- Maria Zaxarovanın dediyi “Kartavyx Rusiyaya gətirildi” hansı prosedurla həyata keçirilib və Kartavyx Azərbaycandan rəsmi deportasiya olunubmu – bu, hələ təsdiqlənməyib.
- Rusiya və Azərbaycan arasında gərginlik yaradan digər məsələlər (həbs edilən azərbaycanlıların ölümləri, təyyarə vurulması hadisəsi) üzrə istintaqın nəticələri və kompensasiyanın məbləği açıqlanmayıb.
Növbəti addım
- Bakı və Moskva arasında siyasi dialoqun bərpası üçün qarşılıqlı güzəştlər olacağı gözlənilir. Ramiz Mehdiyevin işi, “beşinci kolon” diskursu və Azərbaycandakı Rusiya mediasına nəzarət cəhdləri daxili siyasətdə Kremlə yaxın dairələrə təzyiqin artdığını göstərir.
“Sputnik”in direktoru Rusiyaya göndərilib